فهرست:
فصل اول
1- تعاریف و مفاهیم
2- سابقه شهرهای جدید
3- شهر و نظریه های اجتماعی
4- نظریه توسعه پایدار
5- نظریه توسعه پایدار شهری
6- نظریه باغشهرها
7- نظریه شهرک های اقماری
8- طرح حومه نشینی
9- نظریه واحدهای همسایگی
10- نظریه هایی در باب شهرهای جدید
11- شهرهای جدید و طرح ریزی نوین
12- روند شهرهای جدید
13- نتیجه گیری
فصل دوم:
1-فصل دوم
2-شهرهای جدید اقماری
3-شهرهای جدید پیوسته
4-شهرهای موازی
5-واحد توسعه
6-شهرهای جدید سرریز پذیر
7-پایتختهای جدید
8-شهرهای جدید صنعتی
فصل 3:
شهر ها و شهرک ها در کشورها:
کشورهای اروپایی
کشورهای اسکاندیناوی
کشورهای امریکایی
کشورهای سوسیالیستی
کشورهای آسیایی
کشورهای افریقایی
نتیجه گیری
فصل چهارم
تحولات شهر و شهرنشینی در ایران
انباشتگی جمعیت در شهرهای بزرگ
تحولات برنامه ریزی طرحهای شهری و ناحیه ای در ایران
سابقه ی ایجاد شهرهای جدید در ایران
دلایل ایجاد شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی
بررسی مسائل مربوط به شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی
اهداف عمده شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی
نتیجه گیری
فصل پنجم
برنامه ریزی شهرهای جدید
کلیات مراحل برنامه ریزی
مطالعات آمایش سرزمین
طرح ریزی کالبدی
مطالعات ناحیه شهری
مطالعات مکان یابی
مطالعات محدوده راهبردی
مطالعات طرح توسعه و عمران
مطالعات طرح آماده سازی
مطالعات و تهیه طرح تفصیلی
شرکت عمران شهر جدید
چهارچوب مکان یابی شهرهای جدید
شاخصهای فیزیکی
شاخصهای اجتماعی – اقتصادی
شاخصهای محیط زیست
شاخصهای سیاسی
شاخصهای تهیه نقشه مبنا
چهارچوب برنامه ریزی شهرهای جدید
پیش بینی جمعیت و اشتغال
برنامه ریزی اجتماعی و الگوی همجواری
برنامه ریزی مسکن
برنامه ریزی کاربری زمین
برنامه ریزی تقسیمات کالبدی
برنامه ریزی حمل و نقل و تأسیسات زیربنایی
پیش بینی میزان هزینه ها و چگونگی سرمایه گذاری
برنامه ریزی پدافند
مطالعات طراحی
ارزیابی کارکرد شهرهای جدید در ایران
نتیجه گیری
فصل ششم ( نمونه های در ایران)
الگوی طبقه بندی شهرهای جدید در ایران
شهرهای جدید تهران
شهر جدید پردیس
شهر و نظریه های اجتماعی
تحولات اقتصادی – اجتماعی قرون هیجدهم و نوزدهم ، کلانشهرها ، شهر – ناحیه
ها و مجتمع های عظیم را به وجود آورد. در این زمان با گسترش شاهراهها،
اختراع ها، تمرکز صنایع، مهاجرت های روستایی، تراکم جمعیت و آلودگی،
دگرگونی های اساسی در ساختار و بافت شهرها به وجود آمد، بدین ترتیب نظمی که
در دوره های پیش حاکم بود از بین رفت و عملکرد شهر دگرگون و انقلاب صنعتی
بر شهر مسلط شد.
در این زمان و همچنین پس از قرن بیستم نظریه های متعدد شهری و طرحها و
الگوهای مختلفی برای ساماندهی فضایی شهرها به خصوص شهرهای بزرگ ارائه می
شود تمام این نظریه ها بر بی نظمی و آشفتگی شهر صنعتی تأکید و نوعی آمایش
شهر صنعتی را پیشنهاد می کنند. از جمله این نظریه ها و مکاتب، می توان به
مکاتب آرمان گرایی و اصلاح گرایی در پیش از قرن بیستم و مکاتب فرهنگ گرایی،
شیکاگو، طبیعت گرایی ، فن گرایی و فلسفه گرایی در قرن بیستم اشاره کرد.
مکتب آرمان گرایی
مکتب آرمان گرایی، بر بهره گیری از روش شناسی کل نگر و اندیشه سیاسی –
ایدئولوژیک برای نقد جوامع صنعتی تأکید می کند و نیز ایجاد نوعی اجتماع های
جدید همانند فالانستر و دهکده های تعاونی را پیشنهاد می نماید. این مکتب
شهرهای آرمانی را انتخاب انسان در برابر جوامع صنعتی می داند، زیرا این
شهرها را مستقل از جوامع صنعتی و بر اساس عدالت اجتماعی، محدودیت بخش خصوصی
و دگرگونی محیط کالبدی – اجتماعی بیان می کند.
مبانی نظری این مکتب یافتن راه حل مشکلات شهرهای بزرگ در خارج از این
شهرهاست که به ایجاد نوعی اجتماع ها یا شهرهای جدید منجر می شود. در این
مکتب انسان به صورت یک عنصر بیولوژیک مطرح است. رابرت آون، شارل فوریه، پیر
ژوزف پرودن ، ویکتور کونسیدران، بنجامین وارد ریچاردسون و هانری دوسن
سیمون از بزرگان این مکتب هستند.
مکتب اصلاح گرایی
مکتب اصلاح گرایی با تأکید بر جنبه های فن شناختی، معتقد به یافتن راه
حلهایی برای رفع مشکلات شهری در چهارچوب جوامع صنعتی است. در این مکتب
عقیده بر آن است که بهسازی و ساماندهی محیط شهری باید از درون همین جوامع
صورت پذیرد، بنابراین بر اصلاح تنگناها و عوارض نظام اجتماعی موجود، بدون
نفی کلیت آن تأکید می کند. اصلاح گرایان ، زمین را ثروت شهر و حومه می
دانند و باید برای زراعت و اشتغالات زراعی از آن استفاده شود. ویلیام موریس
و جان راسکین از بزرگان این مکتب هستند.
مکتب شیکاگو
مکتب شیکاگو، بین سالهای 1883 و 1893 رشد کرد. پیروان آن بی نظمی جامعه
صنعتی در اروپا را ناشی از کم بودن زمین در شهر می دانند، بدین ترتیب الگوی
روستا – شهر را برای حل مشکلات شهری ارائه می دهند و توجه به طبیعت را نیز
در سطح وسیعی مطرح می کنند. در این مکتب توجه به اکولوژی یا محیط طبیعی
اهمیت ویژه ای دارد، به طوری که محیط انسانی در دل آن مطرح می شود.
این مکتب از داروینیسم اجتماعی، در زمینه عامل رقابت میان شرکتها، بنگاههای
تجاری و خانواده ها برای دستیابی به نقاط مطلوب شهر بهره می برد و علم
اقتصاد را فقط اصل مسلم انسان برای بهره گیری بیشتر و با کوشش کمتر می داند
و برای تحقق این هدف معتقد به عدم دخالت دولت در امور اقتصادی، نفع فردی و
اجتماعی است صنعت را منشأ ثروت می داند.
مکتب شیکاگو در علوم معماری و جامعه شناسی شهری مطرح است. ویلیام لوبارن
جنی از بنیانگذاران مکتب معماری شیکاگو و نیز ارنست برگس و رابرت ازرا پارک
از بنیانگذاران مکتب جامعه شناسی شهری شیکاگو هستند.
در همین زمان نظریه باغ شهرها بیان می شود و هاورد از این مکتب بهره بسیاری می برد.
در قرن بیستم و بویژه از 1910 تا 1970 نگاه به شهر و بخصوص ساخت آن در تیول
معماران قرار می گیرد و موضوع شهر برعکس گذشته غیر سیاسی می شود.
مکتب مدرنیسم
مکتب مدرنیسم در اوایل قرن بیستم به وجود آمد. تونی گارنیر، والتر
گروپیوس، لوکوربوزیه، استروملین، میس وان درروهه، الوار آلتو و اود از
بزرگان این مکتب هستند. این مکتب بر به کارگیری هنرهای تجسمی و معماری یا
هنر و فن استوار است. بدین ترتیب این گروه، «مکتب مدرنیسم» را به وجود
آوردند. این مکتب به شهر حول محور مدرنیسم و قطع با گذشته و تاریخ و زمان
نگاه می کند و فقط و فقط به مسائل معماری می پردازد.
مطالب مرتبط در این زمینه
شهرسازی واژهٔ معادل رشته Municipal Engineering در انگلستان است که در
سیستم دانشگاهی ایران در ردهٔ مهندسی طبقه‌بندی شده است اما معمولاً در
دانشکدهٔ هنر و معماری ارائه می‌گردد. تاریخچهٔ ساخت و کاربرد این واژه در
فارسی برمی گردد به حضور کارشناسان آلمانی در ایران در دههٔ بیست خورشیدی
که در برابر واژهٔ آلمانی Städtebau با همین مفهوم مشابه ساخت و ساز شهر
قرار داده شد. شهرسازی در یک تعریف عام عبارتست از مداخله و تنظیم فضا و
فعالیت به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان. در کتب درسی دانشگاهی آمده است
که مجموعهٔ روش‌ها و تدابیر ارزشمند و مفیدی که متخصصین امور شهری به
وسیلهٔ آن شهرها را بهتر می‌سازند، به شهرسازی یا علم تنسیق شهرها شهرت
دارد.[۱] و یا شهرسازی عبارت است از مطالعهٔ طرح‌ریزی و توسعهٔ شهرها با در
نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی با توجه به حداقل رساندن مشکلات
شهری و پاسخ‌گویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری.[۱] واژه شهرسازی به علت
میان رشته‌ای بودن آن، واژه‌ای درست است[۲] زیرا گرایش طراحی شهری نیز در
مقطع فوق لیسانس در ایران ارائه می‌شود که مباحث زیبایی شناسی و منظر شهری
در آن بیشتر از برنامه ریزی شهری به چشم می‌خورد. همچنین در مقطع کارشناسی،
دانشجویان واحدهای درسی مهندسی آب و فاضلاب و مهندسی ترافیک و جامعه‌شناسی
و ... را نیز می گذرانند که این نشان از میان رشته‌ای بودن شهرسازی دارد و
نمی‌توان نام آن را فقط برنامه ریزی شهری گذاشت زیرا در برنامه ریزی شهری
اسکیس و راندو و پرزانته و مباحث زیبایی شناختی کمتر وارد می‌شود و طراحان
شهری بر این مباحث مسلط هستند.
