پاورپوینت انواع لوله ها و اتصالات پایپینگ
لوله چیست؟
لوله استوانه‌ای توخالی است که از آن برای انتقال یا نگهداری سایر مواد
استفاده می‌کنند. لوله‌ها می‌توانند از مواد مختلفی مثل آهن، فولاد، پلیمر،
شیشه و غیره ساخته شوند.
انواع لوله
لوله ها را می توان به انواع مختلف از نظر جنس ، کاربرد و نحوه اتصالات
دسته بندی نمود .لوله هایی که در سیستم آبرسانی و فاضلاب مورد استفاده
قرار می گیرد به شرح زیر می باشند:لوله های گالوانیزهلوله های گالوانیزه
خود به دو دسته تقسیم می شوند : لوله های فولادی گالوانیزه و لوله های آهنی
گالوانیزه. این دو نوع در بازار به لوله های آهنی سفید معروفند و عموماً
بین این دو فرقی گذاشته نمی شود ،در صورتیکه لوله های فولادی گالوانیزه در
مقایسه با نوع آهنی آن سبک تر و براق تر هستند
لوله های فولادی گالوانیزه
این نوع لوله ها گاهی برای تخلیه فاضلاب لوازم بهداشتی کوچک به کار برده می
شود ولی مورد استفاده اصلی آنها در تهویه مطبوع است . جنس این لوله ها از
فولاد نرم است که در ساختن آن ورقه فولاد را با فشار از داخل قالب عبور
داده درز آن را جوش می دهند و سپس آن را جهت افزایش مقاومت در برابر اسیدها
و زنگ زدگیها در یک وان آبکاری، روی اندود (گالوانیزه) می کنند . این نوع
لوله ها نسبت به نوع آهنی در برابر اسیدها مقاومت کمتری دارند و کلیه
اسیدهایی که برای چدن مضر می باشند فولاد گالوانیزه را هم خراب می کنند .
لوله های آهنی گالوانیزه
جنس این لوله ها از آهن سفید نورد شده است که درز آن توسط دستگاه های درز
جوش بهم جوش داده می شود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو می برند . به
همین علت آنها را لوله های با درز نیز می گویند . این نوع لوله ها از رنگ
تیره و خاکستریشان شناخته می شوندو عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید می
شوند .کلیه لوله های فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخه های 6 متری و دو سر
دنده با قطر اینچ تا 8 اینچ تولید می گردند . قطر این لوله ها معمولاً‌قطر
اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است .همچنین در
بازار این لوله ها را بر اساس نمره می شناسند . لوله های گالوانیزه نیز به
وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی می شوند
نکته :
از اتصال این لوله ها به روش جوشکاری باید پرهیز نمود زیرا بر اثر حرارت
ناشی از جوشکاری و سوختن روکش گالوانیزه (آلیاژ روی) دود غلیظ و سفیدی
تولید می شود که محیط کار را آلوده می نماید و تنفس آن ایجاد مسمومیت کرده و
موجب آسیب دیدن دستگاه تنفسی می شود .
لوله های چدنی
جنس این لوله ها از چدن ریخته گری است و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و
مقدار آلیاژ ، شکل و طول لوله ،نوع اتصالات آنها با هم متفاوت هستندو اغلب
در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده می شوند .لوله های چدنی که در سیستم
لوله کشی فاضلاب به کار می رود :الف) سرتوپی (یک سرتوپی – دو سرتوپی)ب)
دو سر تخت
نکته :
لوله های چدنی با سرتوپی و سرتخت به ترتیب لوله های بوشن دار و بدون بوشن نیز نامیده می شوند .
مزایا و معایب لوله های چدنی
در برابر فشار وارده به جداره های خارجی دارای مقاومت و استحکام خوبی هستند
.فرسودگی این لوله ها کمتر از لوله های فلزی است .می توان براحتی از
دستگاه تراکم هوا جهت باز کردن و رفع گرفتگی لوله استفاده نمود .قیمت لوله
های چدنی نسبت به لوله های آهنی ارزانتر است .نصب لوله های چدنی نسبت به
لوله های آهنی کندتر انجام می شود .لوله های چدنی به علت تاثیر مواد
شیمیایی موجود در فاضلاب زنگ می زنند و جلوگیری از زنگ زدگی آنها میسر نمی
باشد .داشتن وزن زیاد قطعات و تکثر اتصالات از معایب دیگر لوله های چدنی
می باشد .
مقایسه لوله چدنی توپی دار و سر تخت
قابلیت تحمل فشار لوله های سرتخت بیشتر است .لوله های سر تخت به دلیل
نداشتن مادگی و لبه های قیطانی و وزن و ضخامت کمتر و نوع پیوند، کاربرد
بیشتری دارند .لوله های سرتخت به دلیل خاصیت الاستیکی نوع پیوند آن، تغییر
حرارت بیشتری را نسبت به لوله های دیگر تحمل می کند .
نکته :در اتصالات چدنی دو نوع تبدیل کاهنده و افزاینده در اندازه های
تبدیلی متنوع وجود دارد که بر حسب جهت توپی سر وصاله،اگر قطر توپی بزرگتر
از لوله باشد تبدیل افزاینده و در غیر این صورت کاهنده خواهد بود .
افست یا دو خم
در تغییر امتداد لوله های افقی و قائم سیستم لوله کشی فاضلاب به کار می رود
وبا مقادیر انحراف مختلف تولید می شوند .طریقه اتصال لوله های چدنیاتصال
لوله های چدنی توپی دار با استفاده از کنف و سرب انجام می گیرد و اتصال
لوله های چدنی دو سر تخت به کمک واشر لاستیکی و بست مخصوص انجام می شود
.روش اتصال لوله های چدنی توپ دارابتدا بایستی بدنه لوله واتصالات از نظر
سالم بودن تست شود و نحوه آزمایش از طریق زدن ضربات آرام چکش امکان پذیر
است . چنانچه لوله شکسته باشد یا حتی دارای ترک مویی جزیی باشد صدای ضربات
به صورت بم که اصطلاحاً صدای «مرده چدن» نام دارد شنیده می شود .پس از
اینکه لوله ها در یک امتداد به صورت هم محور در داخل یکدیگر قرار داده شدند
کنف مخصوص بایستی با استفاده از قلم و چکش در طوقه مطابق شکل متراکم شود
.
لازم به ذکر است کنف مورد استفاده به دو روش دو رشته ای و سه رشته ای بافته
می شود و کنف بافته شده بایستی متناسب با قطر لوله های اتصالی بوده و فضای
بین نر و مادگی را تا عمق 5/2 سانتی متری لبه مادگی پر نماید .سرب مذاب
که قبلاً توسط چراغ کوره ای یا کوره ذوب تهیه شده با ملاغه مطابق شکل داخل
طوقه ریخته می شود . چنانچه محل پیوند به صورت کاملاً عمودی و سرتوپی رو به
بالا باشد نیازی به کمربند سرب ریزی نیست اما اگر محل پیوند افقی یا مایل
یا سرتوپی رو به پایین باشد استفاده از کمربند سرب ریزی ضروری است و باید
با استفاده از کمربندهای نخ سوز یا لاستیکی یا فلزی یا گل رس با ایجاد مسیر
سرب ریزی عمل سرب ریزی را انجام داد .بعد از تمام مراحل فوق وقتی سرب سرد
شد آن را باید با استفاده از قلم سرب کوبی و چکش به طور آهسته کوبید تا
مواد لازم حتی الامکان به داخل اتصال برود
روش اتصال لوله های چدنی سر تخت
ابتدا باید واشر لاستیکی را از طوقه فولادی خارج کرده و سالم بودن آن را
بررسی نمود .واشر لاستیکی را در انتهای قطعه اول لوله مورد اتصال قرار
داده به طوریکه رگه برجسته میانی واشر به لبه انتهایی لوله مماس باشد
.قسمت آزاد واشر لاستیکی را به پایین برگردانده تا رگه برجسته میانی روی
لبه انتهایی لوله قرار گیرد .قطعه دوم مورد اتصال را وارد واشر لاستیکی
نموده به طوریکه لبه آن روی رگه برجسته میانی قرار گیرد . سپس باید قسمت
برگردانیده شده واشر را به حالت اول خود درآورد .بست نگهدارنده فولادی را
باز رده جهت سهولت بسته شدن سطح داخلی آن را کمی چرب نموده و طوقه را در
محل خود و بر روی واشر لاستیکی قرار داده و پیچها را در محل خود باید
بتدریج سفت نمود
لوله های پلاستیکی
لوله های پلاستیکی که در تاسیسات آب و فاضلاب بکار برده می شوند عبارتند از
:لوله های پلاستیکی پی وی سی (PVC مخفف پلی و نیل کلراید)لوله های
پلاستیکی (PE مخفف پلی اتیلن)لوله های پلاستیک ABS (مخفف اکریلونیتریل ،
بوتادین و استیرن)لوله های پلاستیک PP (مخفف پلی پروپلین)لوله های
پلاستیکی CPVC (مخفف کلرینیتد پلی و نیل کلراید)لوله های پلاستیکی PB
(مخفف پلی بوتیلن)
نکته : در شبکه فاضلاب از لوله های پی وی سی و پلی اتیلن بیشترین استفاده به عمل می آید .
و....
